Schade aan perifere zenuwen kan diverse oorzaken hebben. Diabetes mellitus is één van de belangrijkste oorzaken. Vitamine B12-tekort is een andere bekende oorzaak. Uit recente studies blijkt nu dat er ook een verband kan zijn met een vitamine K-tekort en dat suppletie met vitamine K2 de symptomen van perifere neuropathie kan verminderen.
Verband met vitamine K-status
Diabetische perifere neuropathie is een veelvoorkomende en pijnlijke complicatie van diabetes. Het treft circa 10-15% van de patiënten met diabetes type 2 op het moment van diagnose en tot 50% van de diabetespatiënten na een ziekteduur van 10 jaar.
Franse onderzoekers hebben recent voor het eerst naar een verband gezocht tussen bloedspiegels van inactief MGP (dp-ucMGP) en het risico op diabetische perifere neuropathie [1].
MGP (matrix-Gla-proteïne) is een vitamine K-afhankelijk functioneel proteïne dat onder meer geproduceerd wordt in de vaatwand, waar het vaatstijfheid door kalkafzetting tegengaat. Omdat vitamine K nodig is om MGP in de actieve vorm te brengen, kan de bloedspiegel van de niet-actieve vorm als marker dienen voor de vitamine K-status, met name van de vitamine K2-status.
MGP wordt ook gevormd in zenuwcellen en is belangrijk voor de vorming en functie van het centrale zenuwstelsel. De Franse onderzoekers bekeken of MGP mogelijk ook een rol speelt voor de gezondheid van het perifere zenuwstelsel. Zij deden dit bij 198 patiënten die gemiddeld zo’n vijftien jaar diabetes type 2 hadden en een hoog cardiovasculair risico. Personen met een vitamine B12-tekort werden uitgesloten van het onderzoek.
Bijna 16% van de deelnemers aan het onderzoek had diabetische perifere neuropathie. Dit werd gedefinieerd als een neuropathy disability score (NDS) van zes of meer, op een schaal van 0-10. Hun gemiddelde NDS was 6,8.
De spiegels van inactief MGP waren bij hen significant hoger (821 pmol/l), dan bij de patiënten zonder neuropathie (591 pmol/l). Bovendien was de ernst van de neuropathie gerelateerd aan de hoogte van de bloedspiegels van inactief MGP.
De resultaten suggereren dat verhoogd dp-ucMGP, oftewel een lage vitamine K-status, een onafhankelijke risicofactor is voor diabetische perifere neuropathie [1].
Verbetering met vitamine K2-suppletie
In een Indiase studie met 100 patiënten werd het effect bekeken van suppletie met vitamine K2 (MK-7) op perifere neuropatie [2]. Iets meer dan de helft van hen (53) had diabetes type 2 en de overigen (47) hadden een vitamine B12-tekort. Het betrof een open-label, observationeel onderzoek.
Neuropathie werd in deze studie gedefinieerd als een score van meer dan 4 op een Visueel Analoge-schaal (VAS) van 0-10. De deelnemers kregen tweemaal per dag 100 µg vitamine K2 (MK-7) gedurende acht weken.
Na deze acht weken was er een duidelijke verbetering bereikt van de neuropathie. Zo waren tintelingen, gevoelloosheid, prikkend gevoel, brandende pijn, krampen, spierzwakheid en vermoeidheid afgenomen. De verbeteringen waren even sterk in de groep met diabetes als in de groep met vitamine B12-tekort. In de diabetesgroep nam de VAS-score van 8-10 af naar 2-5. Bij de patiënten met vitamine B12-tekort nam de score af van 6-9 naar 3-5. In de vier weken follow-up na beëindiging van de suppletie bleef het effect nog steeds aanhouden [2]. Deze resultaten zijn veelbelovend, vooral ook omdat neuropathie in geval van een vitamine B12-tekort vaak niet geheel verdwijnt, ondanks suppletie met vitamine B12 [2].
In navolging van deze studie werd een placebo-gecontroleerde pilot uitgevoerd met 20 patiënten. Ook nu werd na acht weken suppletie met vitamine K2 (MK-7) (2×100 µg/d) een significante vermindering van de neuropathie bereikt, wat in de vier weken van follow-up nog bleef aanhouden. Zowel bij de patiënten met diabetes als bij de patiënten met een vitamine B12-tekort verminderde de VAS-score van gemiddeld 9 naar gemiddeld 2, terwijl de score bij degenen die placebo hadden gekregen onveranderd bleef (8-9). In deze studie kregen de patiënten met een vitamine B12-tekort ook nog een vitamine B-complex, inclusief vitamine B12 (15-750 µg/d), hoewel dit niet leidde tot een spiegelverhoging van vitamine B12 [3].
Myeline
Een verband tussen MGP en perifere neuropathie zou mogelijk deels te maken kunnen hebben met een invloed op Schwanncellen* en daarmee met de vorming van de beschermende myeline en de regeneratie van axonen (zenuwvezels) [1]. Een gebrek aan geactiveerd MGP zou daarom kunnen leiden tot zenuwschade en het uitblijven van herstel.
Een ander vitamine K-afhankelijk proteïne, namelijk GAS6, reguleert myelineherstel door Schwanncellen na zenuwschade. Daarbij wordt GAS6 uitgescheiden door pro-regeneratieve macrofagen rondom beschadigde zenuwen [4].
Verder is aangetoond dat een vitamine K-tekort in de hersenen leidt tot veranderingen in myelinecomponenten (sfingolipiden), wat het myelineherstel verstoort. Mogelijk geldt dit ook voor perifere zenuwvezels, maar dit is nog niet eerder onderzocht [1].
*Schwanncellen vormen de myelineschede rondom perifere zenuwvezels. De myelineschede beschermt de zenuwvezel en versnelt de impulsgeleiding.
Referenties:
- Jeannin AC, Salem JE, Massy Z, et al. Inactive matrix gla protein plasma levels are associated with peripheral neuropathy in Type 2 diabetes. PLoS One. 2020 Feb 24;15(2):e0229145.
- Mehta DS, Dound YA, Jadhav SS, et al. A novel potential role of Vitamin K2-7 in relieving peripheral neuropathy. J Pharmacol Pharmacother. 2018;9:180-5.
- Badmaev V, Mehta DS, Jadhav SS, et al. Randomized, Placebo-Controlled, Double-Blind Pilot Study of the Antinociceptive Effect of Menaquinone-7 (Vitamin MK-7) in Patients with Peripheral Neuropathy. EC Neurology. 13.9 (2021): 112-124.
- Stratton JA, Holmes A, Rosin NL, et al. Macrophages Regulate Schwann Cell Maturation after Nerve Injury. Cell Rep. 2018 Sep 4;24(10):2561-2572.e6.
Bron: Springfield Nutra