Wat werkt het best: een placebopil waarvan de patiënt weet dat het een placebopil is of een placebopil waarvan de patiënt denkt dat er mogelijk een actieve stof in zit? Uit een Amerikaanse studie met PDS-patiënten blijkt dat het placebo-effect in beide gevallen even groot is. Een patiënt hoeft dus niet 'bedrogen' te worden om van placebo te kunnen genieten.
Het prikkelbare-darmsyndroom (PDS) is een van de meest voorkomende kwalen waarvoor een patiënt consultatie vraagt. Behandelopties zijn echter beperkt. Voor deze studie werden 262 volwassenen gerekruteerd met matige tot ernstige vorm van PDS. Een derde van die patiënten kreeg een potje met pillen waarop 'open-label placebo' stond. De tweede groep kreeg een potje (placebo)pillen met 'placebo of pepermunt' op het label en de derde groep kreeg geen pil.
Bijna 70% van de deelnemers die drie keer per dag een pil uit het open-labelplacebo namen, ondervond klinisch significante verbetering van hun symptomen, meer dan de groep die geen pil nam (54%). Tussen de dubbelblinde en openlabelgroep was er geen verschil in placebo-effect.
Veel kwalen zijn 'vatbaar' voor het placebo-effect, zoals rug- en kniepijn, vermoeidheid, migraine en allergische rinitis. Conclusie is dat misleiding geen noodzakelijke voorwaarde is voor de werking van een placebo en dat het effect niet afhangt van de verwachting van de patiënt.