Blootstelling aan luchtvervuiling wordt in verband gebracht met long- en hartaandoeningen, zoals astma, hartaanval en beroerte. Vermoedelijk horen neurotoxische effecten eveneens in dit rijtje. Een door het Amerikaanse National Institutes of Health ondersteunde studie wijst erop dat een hogere omega 3-index bescherming kan geven tegen versnelde cognitieve achteruitgang door fijnstof.
Vastgesteld is dat luchtvervuiling (gassen en fijnstof) vanwege oxidatieve stress en inflammatoire immuunreacties schadelijk zijn voor de luchtwegen en het cardiovasculaire stelsel. Of luchtvervuiling ook een neurotoxisch effect heeft, met versnelde cognitieve achteruitgang, staat nog ter discussie. Onderzoeksresultaten geven vooralsnog een divers beeld[1].
Fijnstof een nieuwe risicofactor voor dementie?
Een cohortstudie met 5.330 ouderen (≥65 jaar) uit het noordelijke deel van Manhattan (New York) liet een verband zien tussen cognitieve achteruitgang en luchtvervuiling (stikstofdioxide en fijnstof)[1]. Deze studie was gericht op veroudering en dementie. Een wat kleinere cohortstudie met 3.298 bewoners (≥40 jaar) uit hetzelfde gebied liet dit verband niet zien. Deze studie was gericht op cardiovasculaire risicofactoren[1].
De bewijzen nemen echter toe dat blootstelling aan fijnstof van een diameter kleiner dan 2,5 μm (PM2.5) een nieuwe risicofactor is voor cognitieve achteruitgang bij ouderen[2]. De Amerikaanse Environmental Protection Agency concludeert dat er voldoende aanwijzingen zijn om vast te stellen dat er een, waarschijnlijk causaal, verband is tussen langdurige blootstelling aan PM2.5 en negatieve effecten op de hersenen[3].
Van ouderen die in gebieden wonen met een hogere blootstelling aan PM2.5 zijn kleinere hersenvolumes gerapporteerd, met overigens een normaal ogende structuur van de witte stof en normale cognitieve functies[2].
Van suppletie met visolie is vermindering van schadelijke effecten van fijnstof en andere vormen van luchtvervuiling op het hart- en vaatstelsel aangetoond[4]. In de nieuwe Amerikaanse studie is nu voor het eerst bekeken of lange-keten omega 3-vetzuren, m.n. EPA en DHA, een beschermende werking kunnen hebben op neurotoxische effecten van fijnstof.
Fijnstof-blootstelling, omega 3-index en witte stof volume
Bij 1315 vrouwen van gemiddeld 70 jaar (65-80 jaar), zonder dementie en met normaal lijkende hersenvolumes, werd onderzocht of de omega 3-vetzuurstatus een invloed zou hebben op schadelijke effecten van fijnstof op de hersenen[2]. Bij alle deelneemsters werd de blootstelling aan PM2.5 over een periode van drie jaar berekend en werd vervolgens een MRI hersenscan uitgevoerd. De omega 3-vetzuurstatus werd weergegeven als de omega 3-index die bepaald wordt door de EPA- en DHA-concentraties in rode bloedcellen. De omega 3-index (O3I) is een afspiegeling van de consumptie van omega 3-vetzuren over een langere tijd.
Er werd een positief verband gevonden tussen de omega 3-index en het volume van de witte stof en het volume van de hippocampus, het hersengebied dat betrokken is bij geheugenfuncties. Bij vrouwen met de hoogste omega 3-index (≥6.14%) was het volume van de witte stof en de hippocampus significant groter dan bij vrouwen met de laagste O3I (<4.12%). De vrouwen met een hogere blootstelling aan PM2.5 hadden een significant kleiner witte stof-volume. Voor elke 25% toename in fijnstof-blootstelling was het gemiddelde volume 11,52 cm3 kleiner bij een lage O3I, terwijl dit bij een hogere O3I slechts 0,12 cm3 kleiner was.
Bij elke toename in de dagelijkse consumptie van EPA+DHA met ruim 100 mg steeg het volume van de witte stof.
Dit onderzoek bij oudere vrouwen laat zien dat een hogere omega 3-index een gunstig effect heeft tegen hersenveroudering en het behoud van de witte stof in de hersenen ondersteunt. Verder suggereren de bevindingen dat een hogere omega 3-index (>5,01%) de witte stof beschermt tegen het potentieel neurotoxische effect van fijnstof[2].
De witte stof in de hersenen bestaat uit zenuwvezels die omhuld zijn met myeline (de myelineschede), dat wit van kleur is. De myelineschede zorgt voor een snelle prikkeloverdracht en beschermt de zenuwvezels. Schade aan de myelineschede en/of het verlies van myeline leidt tot neurodegeneratie en staat onder meer in verband met cognitieve achteruitgang en de ontwikkeling van dementie en de ziekte van Alzheimer.
Referenties:
1. Kulick ER, Wellenius GA, Boehme AK, et al. Long-term exposure to air pollution and trajectories of cognitive decline among older adults. Neurology. 2020;94(17):e1782-e1792.
2. Chen C, Xun P, Kaufman JD, et al. Erythrocyte omega-3 index, ambient fine particle exposure, and brain aging. Neurology. 2020;95(8):e995-e1007.
3. Weuve J. Are we ready to call exposure to air pollution a risk factor for dementia?. Neurology. 2020;94(17):727-728.
4. Tong H. Dietary and pharmacological intervention to mitigate the cardiopulmonary effects of air pollution toxicity. Biochim Biophys Acta. 2016;1860(12):2891-2898.
Bron: Springfield Nutra