Belgisch-Nederlandse wetenschappers hebben recentelijk in het Tijdschrift voor psychiatrie het belang aangetoond van lichaamsbeweging ter preventie en behandeling van mentale aandoeningen.1 Daartoe maakten zij een review van achttien meta-analyses van gerandomiseerd onderzoek en cohortstudies (2015-2020), die verscheen in een (gratis te lezen) themanummer rond leefstijlpsychiatrie.
De bekendste gunstige invloed van beweeginterventies op de psychiatrische en lichamelijke gezondheid is waarschijnlijk die bij depressies. Maar daar is het niet toe beperkt. De auteurs bespreken naast depressieve stoornissen ook angststoornissen, psychotische stoornissen, bipolaire stoornissen, middelenafhankelijkheid, ADHD, autisme en eetstoornissen. Bij de vele mogelijke bewegingsinterventies moet vooral worden gedacht aan activiteiten zoals wandelen, lopen, fietsen en krachttraining. Stretchoefeningen en ‘body-mind’-interventies als yoga, tai chi en pilates werden van de analyse uitgesloten omdat de effecten van bewegen kunnen zijn vervuild door de impact van andere aspecten als ademhalingsoefeningen, ontspanning en aandachtstraining.
In de studie wordt onderscheid gemaakt tussen ‘sterke’ en ‘matige’ evidentie. Tot de eerste categorie behoort onder andere de behandeling van lichte en matige depressie bij kinderen/adolescenten, volwassenen en ouderen. Beweging zou hier de status van eerstelijnsinterventie moeten hebben omdat de effecten vergelijkbaar zijn met die van psychotherapie of antidepressiva. Maar een dergelijke sterke evidentie werd ook gevonden voor:
- de behandeling van ernstige depressie, angststoornissen en psychotische stoornissen bij volwassenen;
- het verminderen van depressie bij jongeren;
- de afname van aandachtsproblemen bij kinderen met ADHD;
- de vermindering van comorbide depressieve symptomen bij mensen met een alcoholstoornis.
Een matige evidentie voor de gunstige invloed van bewegen constateren de auteurs voor:
- de vermindering van hyperactiviteit, impulsiviteit en angstsymptomen plus een verbetering van executieve functies bij kinderen met ADHD;
- verbetering van de cardiorespiratoire fitheid bij personen met ernstige psychiatrische aandoeningen en alcoholstoornissen;
- verbeterde slaapkwaliteit bij psychiatrische aandoeningen in het algemeen.
Referenties:
1 van Campfort D, Scheewe T, van Damme T, Deenik J. Effect van bewegen op psychiatrische symptomen en lichamelijke gezondheid bij mensen met psychiatrische aandoeningen. Systematische review van recente meta-analyses. Tijdschrift voor psychiatrie 62(2020)11, 936-945. https://www.tijdschriftvoorpsychiatrie.nl/issues/558/articles/12410
2 Lancel M, van Veen MM, Verbeek IHMJC. Slaap: de basis voor een gezonde leefstijl. Tijdschrift voor psychiatrie 62(2020)11, 949-954. https://www.tijdschriftvoorpsychiatrie.nl/issues/558/articles/12405